ÇİFTÇİ-SEN, Yozgat’ın Aydıncık ilçesinde patatesini hemşehrilerine ücretsiz dağıtan üreticiye “piyasa dengesini bozmak” suçlamasıyla 1,4–17,2 milyon TL arası ceza kesilmesine hazırlanan Ticaret Bakanlığı’nı eleştirdi; “ceza değil, destek” çağrısı yaptı. Basın açıklamasında, “stok yapan şirketler görmezden gelinirken üretici cezalandırılıyor” denildi.
Ne oldu?
ÇİFTÇİ-SEN’e göre Yozgat’ın Aydıncık ilçesinde patatesini “yok pahasına satmak” yerine çarşıda ücretsiz dağıtan bir üretici hakkında Ticaret Bakanlığı “piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozma” ile “piyasada darlık yaratma” gerekçeleriyle idari para cezası uygulamaya hazırlanıyor. Sendika, Bakan Yardımcısı Mahmut Gürcan’ın X hesabından cezanın 1,4 milyon ile 17,2 milyon TL aralığında olabileceğini paylaştığını aktardı.
Bakanlığın gerekçesi nasıl özetleniyor?
Sendika açıklaması, soruşturmanın “serbest rekabet” ve “piyasa dengesi” maddelerine dayandırıldığını belirtiyor. Buna göre, üreticinin ürününü bedelsiz dağıtması piyasa işleyişini bozduğu iddiasıyla yaptırıma konu ediliyor. ÇİFTÇİ-SEN ise bu yaklaşımın “piyasa darlığı”nı üreticiye fatura ettiğini savunuyor.
Sendikanın itirazı: Cezalar üretimi artırmaz
ÇİFTÇİ-SEN, “üretim maliyetlerinin yüksekliği ve ürün fiyatlarının düşüklüğü” nedeniyle geçim sıkıntısı yaşayan üreticilerin cezalandırılmasının tarımsal üretimi artırmayacağını, aksine gıda krizini derinleştireceğini ifade ediyor. Açıklama, “depolarda gıda ürünlerini stoklayıp çürüten şirket ve marketlere ceza yazılması beklenirken cezanın üreticilere yazılması”nı eleştiriyor.
Kullanılmayan araziler ve “kiraya verme” tartışması
Sendika, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın “kullanılmayan arazileri ekonomiye kazandırma” iddiasıyla iki yıl üst üste ekilmeyen alanların kiraya verilebilmesini öngören düzenlemesine de itiraz ediyor. Bu uygulamanın “şirketlerin üretimden pazara kadar olan süreci arazi satın almadan kontrol edebilmesini kolaylaştırdığı” savunuluyor.
Sahada tablo: zarar üreticide kalıyor
Basın açıklamasında, şirketlerin ve çok şubeli marketlerin “stokçulukla fiyatları yüksek tutması”nın suç sayılmadığı; buna karşın ürününü dilediği gibi değerlendiren üreticinin “paylaşım yaptığı için suçlandığı” görüşü yer alıyor. Sendika, bu çelişkinin “üretimi ve gıdaya erişimi” olumsuz etkileyeceğini ileri sürüyor.
Sendikanın talebi
ÇİFTÇİ-SEN, “şirket ve market yanlısı politikalardan vazgeçilmesini”, üreticinin cezalandırılması yerine desteklenmesini ve gıdaya adil erişimin gözetilmesini istiyor.
Arka plan ve sorular
-
Politika tartışması: Ürününü ücretsiz dağıtan bir üreticinin cezalandırılması, “piyasa düzeni” ile “gıda hakkı/yerel dayanışma” arasındaki dengeyi yeniden gündeme getiriyor. ÇİFTÇİ-SEN, dengenin üretici aleyhine kurulduğunu savunuyor.
-
Uygulamanın etkisi: “Ekilmeyen arazinin kiralanması” ve “bedava dağıtımın cezalandırılması” yaklaşımı birlikte düşünüldüğünde, sendika bu hattın küçük üreticiyi zayıflatacağı görüşünde.
