Yapay zeka (YZ), 21. yüzyılın en etkili teknolojilerinden biri olarak karşımıza çıkarken, bu alandaki küresel rekabet giderek artmaktadır. Fransa ve Avrupa Birliği (AB), yapay zeka alanında liderlik için yatırımlarını artırmanın yanı sıra, bu teknolojinin etik kullanımı ve toplumsal etkilerini de göz önünde bulunduran düzenleyici çerçeveler geliştirmektedir. Bu hamleler, Avrupa’yı teknolojik bağımsızlık ve insan odaklı yapay zeka kullanımının merkezi haline getirmeyi amaçlamaktadır. Ancak bu süreçte insan hakları ve ekonomik eşitsizlikler gibi önemli konuların da dikkate alınması gerekmektedir.
Macron’un Liderliğindeki Fransız Vizyonu: Egemenlik ve İnsan Odaklılık
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ülkesini yapay zeka alanında küresel bir lider konumuna taşıma hedefiyle önemli adımlar atmaktadır. “Yapay Zeka Eylem Zirvesi”nde yaptığı açıklamalar, bu vizyonun somut temellerini ortaya koymaktadır. Macron, önümüzdeki yıllarda Fransa’ya 109 milyar euro yatırım yapılacağını duyurmuştur. Bu devasa bütçe, yapay zeka ekosisteminin her yönünü desteklemeyi amaçlamaktadır. Ancak Macron’un bu hamlesinin sadece ekonomik değil, aynı zamanda siyasi ve stratejik bir mesaj da içerdiği açıktır. Yapay zekayı “egemenlik meselesi” olarak tanımlayan Macron, Avrupa’nın ABD ve Çin gibi küresel güçler karşısında bağımsız kalabilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Bu duruş, Avrupa’nın teknolojik altyapısını güçlendirerek kendine yeterli bir yapı oluşturmayı hedeflemektedir.
Macron’un vurguladığı bir diğer önemli nokta ise yapay zekanın “insan odaklı” bir şekilde geliştirilmesi gerektiğidir. Bu yaklaşım, yapay zekanın yalnızca ekonomik büyümeye katkı sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda toplumsal refahı artırmaya yönelik kullanılması gerektiğini ifade etmektedir. Örneğin, 2030 yılına kadar ülke genelinde 35 veri merkezi kurulması ve yapay zeka alanında eğitim alan genç sayısının 100 bine çıkarılması hedeflenmektedir. Bu tür girişimler, Fransa’nın gelecekteki işgücü ihtiyacını karşılamayı ve yapay zeka ekosistemini sürdürülebilir kılmayı hedeflemektedir. Ancak bu noktada, yapay zeka teknolojilerinin toplumda yarattığı işsizlik ve gelir eşitsizliği gibi sorunlara da çözüm bulunması gerekmektedir.
Avrupa Birliği’nin Düzenleyici ve Finansal Girişimleri: Etik ve Şeffaflık
Fransa’nın çabaları, AB’nin daha geniş kapsamlı stratejisiyle uyumlu ilerlemektedir. AB Komisyonu, Avrupa’yı “yapay zeka kıtası” haline getirme hedefiyle 200 milyar euroluk bir yatırım seferberliği başlatmıştır. Bu yatırım, yapay zeka alanında faaliyet gösteren şirketlerin daha ileri uygulamalar geliştirmesini desteklemeyi amaçlamaktadır.
AB’nin en dikkat çekici adımı ise “AB Yapay Zeka Yasası”nın kabul edilmesi olmuştur. Bu yasa, yapay zeka sistemlerini risk seviyelerine göre sınıflandırarak analiz etmekte ve bu risklere göre düzenlemeler getirmektedir. Yasanın en önemli özelliği, yüksek riskli yapay zeka sistemlerinin kullanımını yasaklaması veya kısıtlamasıdır. Ayrıca, ChatGPT gibi üretken yapay zeka hizmetlerinin sağladığı içeriğin yapay zeka tarafından üretildiğini açıklama gibi şeffaflık gereksinimlerini de içermektedir. Bu düzenleme, yapay zekanın Avrupa değerlerine, demokratik toplum yapısına ve temel haklara zarar vermeden ekonomiye ve topluma katkıda bulunmasını hedeflemektedir. AB, bu yolla hem etik standartlar belirlemekte hem de küresel arenada bir örnek teşkil etmeyi amaçlamaktadır. Ancak bu yasanın, yapay zeka alanındaki yenilikçiliği ve rekabeti olumsuz etkilememesi için dikkatli bir şekilde uygulanması gerekmektedir.
Uluslararası İşbirlikleri ve Ekonomik Yansımalar: Küresel Bir Yaklaşım
Fransa ve AB, yapay zeka alanında yalnızca bölgesel değil, aynı zamanda uluslararası işbirliklerine de büyük önem vermektedir. Örneğin, Fransa ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında yapılan anlaşma, Avrupa’nın en büyük yapay zeka veri merkezi kampüsünün inşasını öngörmektedir. Bu tür projeler, Avrupa’nın küresel arenada yapay zeka altyapısını güçlendirmesine katkı sağlamaktadır. Ayrıca, Kanadalı yatırım firması Brookfield’in Fransa’ya 20 milyar euroluk yatırım yapacağı duyurusu, yapay zeka altyapısına olan ilginin uluslararası düzeyde arttığını göstermektedir. Bu tür yatırımlar, hem Fransa’nın hem de AB’nin ekonomik büyümesine ve istihdam artışına katkıda bulunacaktır. Ancak bu süreçte, gelişmekte olan ülkelerin de yapay zeka teknolojilerine erişimini kolaylaştırmak ve bu alandaki eşitsizlikleri azaltmak için çaba gösterilmesi gerekmektedir.
Stratejik Hedefler ve Gelecek Beklentileri: İnsan Hakları ve Eşitlik Vurgusu
Fransa ve AB’nin yapay zeka hamlesi, sadece ekonomik büyüme ve teknolojik bağımsızlık açısından değil, aynı zamanda küresel arenada etik liderlik açısından da büyük bir fırsat sunmaktadır. Yapay zeka alanında atılan bu adımlar, Avrupa’nın ABD ve Çin gibi güçlü rakipler karşısında rekabet gücünü artırabilir. Ancak bu süreçte dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Öncelikle, yatırımların sadece teknolojik altyapıyı güçlendirmekle kalmayıp, aynı zamanda toplumsal eşitsizlikleri azaltıcı politikalarla desteklenmesi gerekmektedir. Yapay zeka teknolojilerinin neden olduğu işsizlik sorununa çözüm bulunmalı, yeni iş alanları yaratılmalı ve çalışanların bu yeni teknolojilere uyum sağlaması için eğitimler verilmelidir. Ayrıca, yapay zeka düzenlemelerinin aşırı katı olmaması ve yenilikçi girişimcilerin hareket alanını kısıtlamaması da önem taşımaktadır. Aksi takdirde, Avrupa’nın yapay zeka alanındaki rekabet gücü zarar görebilir.
Sonuç olarak, Fransa ve AB’nin yapay zeka alanında attığı adımlar, Avrupa’nın küresel arenada söz sahibi olma yolunda önemli bir kilometre taşı niteliği taşımaktadır. Bu stratejik hamleler, hem teknolojik bağımsızlığı güçlendirmekte hem de Avrupa’nın geleceği için umut vaat etmektedir. Ancak bu süreçte, etik standartların korunması, insan haklarına saygı duyulması ve toplumsal faydanın ön planda tutulması, başarıyı garantileyecek en önemli faktörler olarak öne çıkmaktadır.
Kaynaklar:
- [1] https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abnin-bazi-yapay-zeka-sistemlerini-yasaklayan-kurallari-yururluge-girdi/3469321
- [2] https://tr.euronews.com/next/2024/09/30/avrupa-komisyonu-yapay-zeka-kanunu-taslagi-icin-13-uzman-atadi
- [3] https://kpmg.com/tr/tr/home/hizmetlerimiz/consulting/usulsuzluk-onleme-inceleme-ticari-uyusmazlik-uyum.html
- [4] https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abnin-bazi-yapay-zeka-sistemlerini-yasaklayan-kurallari-yururluge-girdi/3469321
- [5] https://tr.euronews.com/2025/02/11/abden-yapay-zekaya-200-milyar-euroluk-yatirim-karari
- [6] https://oxu.az/tr/dunye/avrupa-yapay-zeka-kitasi-olacak-ab-komisyonu-yeni-girisimi-duyurdu
- [7] https://www.dw.com/tr/yapay-zeka-avrupa-ile-abdnin-yollar%C4%B1-ayr%C4%B1l%C4%B1yor/a-71455980
- [8] https://dergipark.org.tr/tr/download/file/91
Osman Akın: “Yapay Zeka Devriminin Parçası Olmak Zorundayız”
DeepSeek Yasası: Ulusal Güvenlik İçin Yazılım Suçlarıyla Mücadelede Sert Adım mı?
