“Çöpü taşıyoruz ama nereye taşıdığımızı bilmiyoruz. Çöp dağları büyüyor, çözümler ise yerinde sayıyor.”
Atık yönetimi, kentlerin sağlığı ve çevre güvenliği açısından kritik öneme sahip bir alan. Plansız ve denetimsiz sürdürülen atık yönetimi uygulamaları, çevre krizlerini derinleştiren kalıcı sorunlara dönüşebiliyor.
Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Koray Önalan, İzmir’in katı atık yönetiminde yaşanan krizi bu sözlerle özetliyor. Harmandalı Katı Atık Depolama Tesisi, İzmir’in çöp sorununun yalnızca simgesi değil, derinleşen bir çevre krizinin göstergesi.
Harmandalı: Yanlış yer seçimi ve büyüyen risk
Harmandalı, başlangıçta geçici bir depolama alanı olarak düşünülmüştü. Ancak aradan geçen yıllar içinde, kentteki tüm atığın toplandığı dev bir çöp dağına dönüştü. Önalan, bölgenin yanlış yer seçimi nedeniyle çevresel baskının arttığını ve yer altı su kaynaklarının da tehdit altına girdiğini söylüyor.
“Çöpler sızıntı yapıyor, yer altı suları kirleniyor. Her geçen gün büyüyen çöp dağlarıyla birlikte çevreye salınan gazlar, hem insan sağlığını hem de ekosistemi tehdit eder hale geldi.”
Yönetim çıkmazı: Harmandalı’nın aşamadığı sorun
Harmandalı’daki sorun yalnızca çevresel değil. Önalan’a göre, bu aynı zamanda bir yönetim krizi. Planlama eksikliği, alternatif alanların belirlenmemesi ve çözüm üretemeyen yerel yönetim anlayışı, sorunu kronikleştirmiş durumda.
“Her seçim dönemi konuşuluyor ama çözüm üretilmiyor. Çöp krizi büyüdükçe, sadece çevre değil, kent yönetimi de çıkmaza giriyor.”
Çöp sorununda toplumsal katılım ve şeffaflık eksikliği
Koray Önalan, atık yönetiminin sadece teknik bir mesele değil, aynı zamanda toplumsal bir katılım ve şeffaflık sorunu olduğunu vurguluyor. Kentin geleceğini ilgilendiren bu sorunun çözümünde yurttaşların, sivil toplumun ve uzmanların karar alma süreçlerine dahil edilmesi gerektiğini belirtiyor.
“Katı atık yönetimi kapalı kapılar ardında değil, açık ve katılımcı bir anlayışla yürütülmeli. Aksi halde, sadece çevreye değil, kente de zarar veririz.”
Harmandalı gerçeği, İzmir’in katı atık sorununun derinliğini ve sürdürülebilir bir çözüm için ne kadar kapsamlı bir yaklaşım gerektiğini bir kez daha gözler önüne seriyor.
Afet kentinin anatomisi – Bölüm 1: Orman yangınları neden afete dönüşüyor?
Afet kentinin anatomisi – Bölüm 2 | Kuruyan barajlar, tükenen akiferler: Su krizi kapıda
