Yeni bir heyecanla yeniden, yerel yönetimler için şimdi yeniden, yerinden yönetimi de konuşmaya başlama zamanı. Elbette ki konuşulacak, işin aslına bakılırsa yapılacak çok iş var. Bu yazı merkezine kent konseylerini ve bulunduğum yerden bakıldığında Nilüfer Kent Konseyini alan bir değerlendirme olarak okunmalı.
Kent Konseyleri, Yerel Gündem 21 ile başlayan 2005 Kamu Yönetim Reformu ile bugüne kadar gelen ve yasal anlamda hâlihazırda yürürlükte olana katılımcı demokrasi modelinin Türkiye’deki en önemli mekanizmalardan biridir. 80 sonrasında yasal ve merkezi olması bakımından tek mekanizma olarak da görülebilir. Kent konseylerinin yaklaşık 20 yıllık süreci içerisinde, yaklaşık 250 kadar kent konseyi ancak kurulabilmiş (var olan 81 il 922 ilçe ) ve bunların iyi ihtimalle sadece yarısı aktif olarak faaliyetlerini sürdürmeyi başarmıştır. Elbette ki 20 yıllık bir süre içinde pek çok ayrı kentte, kente özgü koşullar nedeniyle pek çok farklı deneyim yaşanırken, birçok tartışma ve sorunu beraberinde getirmiştir. Bu yazıda özel olarak değerlendirilen NİLÜFER Kent Konseyi artık literatürde de yerini almış çok katılımlı, çok sesli, kapsayıcı bir model ve iyi örnek olarak ayrı bir değerlendirmeye tabi tutulmaktadır.
14-28 Mayıs ve 31 Mart seçimleri tüm Türkiye için yoğun bir siyasi atmosfer ve gündem oluşturdu. KENT konseyleri açısından değerlendirme yaparsak KENT konseyleri tüzüğünün 1. Maddesini baz olarak almak gerekir. Bu madde kent konseylerinin çalışma usul ve esaslarını düzenler.
“Kent konseyleri, kent yaşamında, kent vizyonunun ve hemşehrilik bilincinin geliştirilmesi, kentin hak ve hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, sosyal yardımlaşma ve dayanışma, saydamlık, hesap sorma ve hesap verme, katılım, yönetişim ve yerinden yönetim ilkelerini hayata geçirmeye çalışan yapılardır.
2023 seçimleri AK Parti vizyon belgesinde 1. maddeyi kapsayacak metinlere bakıldığında;
Dijital oylama ve müzakere yöntemleri geliştirilerek “e-demokrasi” platformu oluşturulacağı,
-Türkiye Yüzyılında ‘afetlere dirençli şehirler ve afetlere dirençli toplum’ hedefiyle afetlerle kayba uğramayan, birlik, beraberlik ve dayanışma için hedefi,
– “Adalet, Demokrasi, İnsan Hak ve Hürriyetleri” bölümünde, “Yüksek Standartlı Demokrasi”, “Türkiye Yüzyılı”
-“Hak ve Özgürlükler: Özgürlükler Yüzyılı”
“Yüksek Standartlı Demokrasi” başlığında, gelecek dönemde elde edilen tecrübeler ışığında yüksek standartlı demokrasi hedefinin, tamamlayıcı reformlarla hayata geçirileceğini vurgular ve der ki “Halk Teşebbüsü” ile katılım güçlendirilecek.
Ama bütün bu bahsedilenleri kiminle nasıl yapacağını anlatmaz.
2023 seçimler CHP Ortak Politikalar Mutabakat Metni ise katılımcılığa ve Kent Konseylerine ilişkin önemli başlıklar açmıştır.
– Yerel yönetimlerin karar mekanizmalarına muhtarları, ilgili sivil toplum kuruluşlarını ve meslek odalarını dâhil ederek katılımcılığı artırma hedefi.
– Demokratik katılımı önceleyecek, kent konseylerini güçlendirecek, kurulmamış kent konseylerinin ivedilikle kurulmasını zorunlu hâle getirme beyanı
-Yerel yönetim mekanizmalarına nitelikli katılımın sağlanabilmesi için yerel yönetimlerde fırsat eşitliği birimleri kurma
-Yerel yönetimlerin verilerini topluma açmasını sağlayacak, bu verilerin üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve meslek odaları tarafından yerel çözümlerin geliştirilmesinde kullanılmasına imkân tanıma.
-Yerel yönetim hizmet standartlarını oluşturarak karar ve iş süreçlerini şeffaf, anlaşılır ve takip edilebilir hâle getirme isteği
Elbette ki bu yazıyı ilgilendiren kısmı Demokratik katılımı önceleyecek, kent konseylerini güçlendirecek, kurulmamış kent konseylerinin ivedilikle kurulmasını zorunlu hâle getirme beyanıdır.
31 Mart Yerel seçimlerindeyse Belediye Başkan Adaylar merkezi söylemlerin dışına çıkarak kendi yerellerinin ihtiyaç, beklenti ve siyasi durum ve duruşları üzerinden söylemlerini, politika belgelerini oluşturdu. Nilüfer Belediye Başkanı Şadi Özdemir seçim öncesi açıkladığı “100 Güldüren Proje”de Nilüfer Kent Konseyi ile işbirliğini artırarak kent için değer üreten “Mahalle Komitelerini” güçlendirmeyi ve belediye meclis üyelerinin de mahalle komiteleri ile birlikte çalışmalarını sağlamayı, Nilüfer Kent Konseyi Kadın Meclis, bu alanda çalışma yapan STK, Üniversite ve Bursa Kadın Platformu ile birlikte kadın örgütlenmesini, temsiliyetini dayanışmasını güçlendirecek çalışmalar yapma sözünü, kent hakkı için söz hakkını ve ortak akılla birlikteyiz sözünü verdi. Nilüfer Kent Konseyinin Nilüfer’e nüfus eden her mahallesi, muhtarı, dahası ve en güzeli mahalle komiteleri, Nilüfer Kent Konseyi Meclisleri, çalışma grupları ve gönüllülerinin Nilüfer’de katılımcılığın güçlü köklerinin çok büyük etkisi vardı.
Bu yazının devamında Nilüfer Kent Konseyi’nin 2002 yılında başlayan ve bugüne dek gelen köklerini deneyimlerim üzerinden aktarmaya devam ediyor olacağım.