Adana Büyükşehir Belediyesi (ABB), kentin stratejik planlama sürecine bir yenilik getirerek, halkın aktif katılımını ön planda tutan bir yöntem benimsedi.
Belediye Başkanı Zeydan Karalar’ın liderliğinde hazırlanan beş yıllık Stratejik Eylem Planıyla Adana’nın geleceğine dair kapsamlı bir yol haritası sunuluyor. 2024 yılında başlatılan planlama sürecinin ardından kapsamlı bir katılımcı süreciyle 2024 yılının eylül ayında sonuçlandırılan çalışmayla Adana’da hem hesap verebilir bir yönetim anlayışını pekiştirilmesi hem halkın taleplerine uygun olarak kentin daha varsıl, güvenli ve keyifli bir şehir haline getirilmesi amaçlanıyor.
Planlama sürecinde geniş bir katılım sağlamak için odak grup toplantıları, çalıştaylar, anketler ve saha çalışmaları gibi çeşitli yöntemler kullanan ABB, stratejik planı hazırlarken halkın görüş ve önerilerini de unutmadı.
Bu sürecin en dikkat çekici aşaması Türkiye’de bir ilki temsil eden “Halk Jürisi” uygulaması oldu. “Kentin Yarınını Kendin Belirle” misyonuyla oluşturulan ve önümüzdeki beş yılda gerçekleştirilecek hizmetlerde halkın önceliklerini belirlemek için yaratılan uygulamada 96 kişiden oluşan jüri, 1 Eylül’de toplandı ve Adana’nın beş yıllık stratejik planının son taslağını değerlendirdi.
Stratejik Eylem Planı’nda yer alan üç amaç ve 18 hedefi değerlendiren halk jürisi böylece Adana’nın önceliklerini belirledi. Jüri toplantısında konuşma yapan ABB Başkanı Zeydan Karalar alınan kararların geleceğe ışık tutacağını vurguladı.
Vatandaşların beklentilerini ve ihtiyaçlarını doğrudan yansıtan bir planlama süreci sunan Adana Büyükşehir Belediyesi’ni, stratejik planın oluşturulmasında ve son halinin alınmasında halkın oynadığı aktif rolü ve belediyenin yönetim anlayışını Adana Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanı ve Şehircilik Atölyesi Direktörü İpek Sabah, Fikir Gazetesi’ne anlattı.
Adana Büyükşehir Belediyesi olarak stratejik planınızı hangi önceliklerle hazırlıyorsunuz?
Stratejik plan süreçleri yasal bir zorunluluk olmanın ötesinde ne yazık ki belediyelerin faaliyetlerini planlamakta çok işlevsel bir belgeye dönüşemiyor. Bunun sebebinin sürecin belediye birimleri ve toplum tarafından yeteri kadar bilinip sahiplenememesi olduğu düşüncesi ile stratejik planı düşünülen, ihtiyaç duyulan ve vaat edilen faaliyetlerin tutarlı bir şekilde önce belediye sonra toplum tarafından anlaşılacak bir biçimde kurgulamayı amaçladık. Bu nedenle önceliğimiz gerçekçi, uygulanabilir ve herkesin benimseyebildiği bir plan olmasıydı. Geçtiğimiz beş yıllık yönetim sürecimizde Adana’yı mahalle mahalle analiz ettiğimiz çeşitli saha çalışmaları yürüttük. Yürüttüğümüz saha çalışmaları Adanalı yurttaşlarımızın belediyeden beklentilerini, yaşadıkları mahalleye ve şehre dair sorunları anlattıkları, görüş ve önerilerini bildirdikleri uzun soluklu bir katılımcılık sürecini temsil ediliyor. Bütün bu içgörülerle aslında kentimizin ihtiyaç duyduğu hizmetleri ve projeleri yeni dönem için belirlediğimiz önceliklerle planladığımız bir süreç bu.
“EN BASİT HALİYLE ‘VARSIL, GÜVENLİ VE KEYİFLİ’ BİR ADANA HEDEFLEDİK”
Stratejik planı hazırlarken nasıl bir süreç planlaması yaptınız, süreç hangi aşamalardan oluşuyor ve neleri gerçekleştirdiniz?
Belediye Başkanımız Zeydan Karalar’ın Adana Büyükşehir Belediyesindeki beş yıllık yönetim deneyiminin ardından, bu önümüzdeki yeni dönem için vaat ettiği projeleri ilk olarak önümüze koyarak başladık. Bu projeler vaatten öte zaten yurttaşlarımızın taleplerini, kentin ihtiyaçlarının bütününü ve yönetim deneyimimizden elde ettiğimiz bilgilerle şehrimizde tamamlanması gereken işlerini oluşturuyor. Tüm bu birikimi göz önünde bulundurduğumuzda yapılması planlanan tüm faaliyetleri beş yıl sonranın Adanasına dair bir yol haritasına dönüştürmek bir sonraki adımımızı oluşturdu. Bu yolun en basit haliyle “varsıl, güvenli ve keyifli” bir Adana’ya çıkmasını hedefledik. Böyle bir Adana’ya erişmenin de ancak işleyişi kurumsallaşmış, birimler arası koordinasyonu gelişmiş, personel, mali ve bilgi yönetim sistemleri geliştirilmiş bir idareden geçmesi gerektiği bilinciyle Güçlü Adana’yı da ek bir amaç olarak önümüze koyduk.
Üst yönetim olarak başkanımız Zeydan Karalar’ın vizyonu doğrultusunda oluşturduğumuz 3 temel amaç ve 18 hedefi belediyemizin tüm daire başkanlıkları ve müdürlüklerinin her biri ile ayrı ayrı ve gruplar halinde onlarca kez bir araya geldiğimiz odak grup toplantıları düzenledik. Başkanımızın vaat projelerine ek olarak, her birimin Adana’yı daha varsıl, daha güvenli ve daha keyifli kılmak için yapmaları gereken çalışmaları kendi uzmanlık alanları doğrultusunda planlamalarını sağladık. Kurum içi yapılan tüm çalışmaların ardından ortaya çıkan taslak raporumuzu kentimizin tüm meslek odaları, kamu kurumları, sivil toplum örgütleri ve akademisyenlerine sunduğumuz ve taslak planımız üzerinden önerilerini aldığımız iki geniş katılımlı çalıştay düzenledik. Paydaşlarımızın yaptıkları ekleme ve çıkarmaların ardından güncellediğimiz taslak planımızı düzenlediğimiz çevrimiçi anketlerle kamuoyu ile paylaştık. Gelen tüm önerilerin çoğunlukla taslak planda zaten var olan faaliyetlerden oluştuğunu görmek ekip olarak şehrimizin ihtiyaçlarını doğru tespit ettiğimizi kanıtlayan önemli bir gösterge oldu bizim için.
Son olarak geçtiğimiz hafta Türkiye’de bir ilk olan 96 kişiden oluşan Halk Jürimizi toplayarak planımızın son taslak halini yurttaşlarımızın onayına sunduk. Her bir amaç ve hedef oylanarak detaylı bir şekilde yurttaşlarımız tarafından incelendi ve ardından katılımcı bütçe oylaması ile önceliklendirildi. Böylece gerçek bir katılımcılık ve kapsayıcılık örneği olduğunu düşündüğümüz stratejik planımız halkında güven oyunu alarak belediye meclisine sunulmak üzere hazırlanmış oldu.
“TÜRKİYE’DE İLK DEFA BİR BELEDİYE GELECEK BEŞ YILIN PROGRAMINI HALKLA OLUŞTURDU”
“Halk Jürisi” uygulamasından bahseder misiniz?
Stratejik planımızın temel önceliği olan şey bu kentte yaşayan herkesin belediyenin önümüzdeki beş yıl içinde yapacağı çalışmaları benimsemesi, ortak amaç ve hedeflerde buluşması fikriydi. Bu da planı herkesi için anlaşılabilir kılmaktan ve tabi ki anlatmaktan geçiyor. Halk jürisi kurmaktaki amacımız gerçekleştirmeyi planladığımız tüm faaliyetleri asıl kullanıcısı olan halkın onayına sunmak ve desteğini almaktı. Böylece Türkiye’de ilk defa bir belediye gelecek beş yılın programını halk jürisi gibi daha önce hiç denenmemiş bir yöntem sayesinde çok daha kapsayıcı ve katılımcı bir yöntemle geliştirmiş oldu. Bağımsız, uzman bir kuruluş tarafından yaş, cinsiyet, meslek ve coğrafi temsil gözetilerek tamamen raslantısal bir şekilde belirlenen 96 kişilik jüri üyelerimizi belediyenin hazırlamış olduğu stratejik planı incelemek, fikir ve önerilerini paylaşmak, bütçe ve iş planımızı oluşturmak üzere önceliklendirmeleri için belediyemize davet ettik.
Jüri üyelerimizle öncesinde değerlendirmeleri için paylaştığımız stratejik planımızın sunumunu gerçekleştirerek toplantımızı başlattık. Sunumun ardından forum bölümüne geçerek jüri üyelerimize fikirlerini belirtmeleri için kürsü imkanı sunduk. Ardından 3 temel amacımızı oluşturan “Varsıl Adana ve 6 temel hedef ve faaliyetleri”, “Güvenli Adana 6 temel hedef ve faaliyetleri”, “Keyifli Adana ve 6 temel hedef ve faaliyetleri” jüri üyelerimiz tarafından kabul edenler ve etmeyenler şeklinde oylandı. Sonrasında katılımcı bütçe oylaması bölümüne geçilerek onaylanan bu 3 amaç ve toplam 18 hedef önceliklendirilmek üzere jüri üyelerimize verilen ve bütçelerini temsil eden 20’şer birimlik jetonlarla oylanarak bütçe öncelikleri belirlendi. Halk jürisi ile gerçekleştirdiğimiz oylamalar sonucunda hazırlanan planın yüksek oranlarda güvenoyu alarak onaylanması planlama ekibi açısından önemli bir çıktı oldu. Ayrıca jürinin önceliklendirme oylarına göre ilk sırayı birinci hedef olan; “Yoksunlukla Mücadele”, ikinci sırayı dördüncü hedef olan; “Vakit ve Nakit Tasarrufu Sağlayan Ulaşım”, üçüncü sırayı dokuzuncu hedef olan; “Temiz Adana”, dördüncü sırayı ikinci hedef olan; “Sosyo-Ekonomik Hayata Eşit Katılım”, beşinci sırayı ise on altıncı hedef olan; “Tabiatıyla Adana” başlıklarının alması da kentimizin önceliklerine uygun bir planlama yaptığımızı kanıtlamış oldu.
“HALKIN OLUMLU TEPKİLERİ BİZİ ÇOK MEMNUN ETTİ”
Adana halkının bu sürece katkısı ve tepkisi nasıl oldu, bu uygulamayı nasıl karşıladılar, sonuçtan memnun musunuz?
Adana halkının bu sürece verdiği katkılar ve tepkiler oldukça olumlu oldu. Stratejik plan sürecinin başından itibaren bizim temel amacımız; halkın görüş ve önerilerini toplamak ve karar alma mekanizmalarına dahil etmek ve bunu özgün bir yöntemle yaparak herkesin sahip çıkmasını sağlamaktı. Bu katılımcılık sürecini sağlamak adına odak grup toplantıları, çalıştaylar, anketler, saha çalışmaları ve son olarak Halk Jürisi gibi yenilikçi uygulamalarla yurttaşlarımızın fikirlerini değerlendirme fırsatımız oldu. Bu süreçte aldığımız geri bildirimler, halkımızın belediye yönetimine dair görüşlerini daha iyi anlamamıza ve stratejik planı onların beklentileri doğrultusunda şekillendirmemize büyük katkı sağladı.
Özellikle Halk Jürisi uygulaması, katılımcıların belediyeye olan güvenini artıran bir adım oldu. Stratejik planın son taslağının halkın onayına sunulması ve bu taslağın büyük ölçüde olumlu karşılanması, halkın süreci sahiplenmesinin bir göstergesiydi. Bu oylamalardan çıkan sonuçlar, stratejik planın ne kadar gerçekçi ve halkın ihtiyaçlarına uygun olduğunu gösterdi. Katılımcılar özellikle Yoksunlukla Mücadele, Temiz Adana ve Ulaşım başlıklarına öncelik vererek, belediyemizin doğru alanlara odaklandığını teyit ettiler. Sonuç olarak, sürecin bu kadar yüksek oranda güvenoyu alması ve halkın olumlu tepkileri bizi de çok memnun etti ve yeni dönem için çalışma motivasyonumuzu arttıran bir iş oldu.
“HALK JÜRİMİZLE DİYALOĞUMUZU DEVAM ETTİRECEĞİZ”
Bundan sonra planlama ve uygulama süreçlerinde nasıl bir yol izleyeceksiniz?
Stratejik planımızı, halkımızdan ve uzmanlardan aldığımız geri bildirimlerle tamamladıktan sonra, uygulama aşamasına geçiyoruz. Önümüzdeki hafta belediye meclisinin değerlendirmelerinin ardından yeni dönem için plan kapsamında çalışmaya başlayacağız. Planla birlikte zaten bu katılımcılığı ve şeffaf bir yönetim anlayışını sürdürmeyi taahhüt ediyoruz. Öncelikle, planın belirlediği temel hedefler doğrultusunda projelerimizin hayata geçirilmesine başlayacağız. Bununla birlikte, her yıl düzenli olarak halkımızı bilgilendireceğimiz raporlar yayınlayacağız ve planın gidişatını halkımızla paylaşacağız. Ayrıca her yıl yapmakla yükümlü olduğumuz bütçe, faaliyet ve performans programı planlama çalışmalarında da Halk Jürimizle diyaloğumuzu devam ettireceğiz.
Uygulama süreçlerinde en önemli adımlarımızdan biri, projelerin takibini sağlam bir şekilde yapmak olacak. Gerek mali kaynakların kullanımı, gerekse belirlenen hedeflerin zamanında ve etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi için bir denetim mekanizması kuracağız. Ayrıca, bu süreç boyunca yurttaşlarımızın geri bildirimlerini toplamaya devam ederek, gerektiğinde planı esnek bir şekilde güncelleyebilme kapasitesine de sahibiz.
Katılımcı bütçe oylaması ile belirlenen önceliklere göre kaynaklarımızı dağıtacak ve her projenin halkımızın ihtiyaçlarına ne ölçüde yanıt verdiğini düzenli olarak değerlendireceğiz. Böylece hem hesap verebilir bir yönetim anlayışını pekiştirecek hem de halkın taleplerine uygun olarak Adana’yı daha varsıl, güvenli ve keyifli bir şehir haline getireceğiz. Kamuoyunun desteği ve katkıları ile daha güçlü bir belediye olarak çalışmaya devam edeceğiz.